ANG KAGITINGAN NINA APOSTOL SAN PEDRO AT SAN PABLO

Dakilang Kapistahan nina Apostol San Pedro at San Pablo (A)
Mga Gawa 12, 1-11/Salmo 33/2 Timoteo 4, 6-8. 17-18/Mateo 16, 13-19 

Isang napakaespesyal ang araw na ito para sa ating Simbahan. Bakit? Sapagkat sa araw na ito, ipinagdiriwang natin ang Dakilang Kapistahan nina Apostol San Pedro at San Pablo. Napakaespesyal ang dalawang ito sapagkat sa Kalendaryo ng ating Simbahan, dalawa ang araw na ipinagdiriwang ang kapistahan ng dalawang santong ito. Una, si Apostol San Pedro. Ipinagdiriwang natin ang kanyang pagiging unang Santo Papa ng Santa Iglesia Katolika sa ika-22 ng Pebrero. Pangalawa, si Apostol San Pablo. Ipinagdiriwang natin ang kanyang pagbabagong-buhay tuwing ika-25 ng Enero. At pangatlo, ipinagdiriwang ng Simbahan ngayon ang Dakilang Kapistahan nina Apostol San Pedro at San Pablo. 

Si San Pedro Apostol ay nagsimula bilang isang mangingisda. Noong nakilala ni San Pedro si Hesus, nagbago ang kanyang buhay. Binago ang kanyang buhay. Iniwan niya ang pangingisda at naging alagad ni Hesus. Subalit, nagkaroon din siya ng mga kahinaan sa buhay bilang alagad ni Hesus. Noong ipinahayag ni Hesus na siya'y ipapatay, nagprotesta si Pedro at hindi niya pinayagang mangyari iyon. Subalit, pinagsabihan si Pedro ng Panginoon at sinabing kalooban ng tao ang iniisip niya, hindi ang kalooban ng Diyos. 

Noong gabi ng Huling Hapunan, ipinahayag muli ni Hesus na Siya'y papatayin. Nagprotesta muli si Pedro at sinabing handa siyang mamatay alang-alang kay Kristo. Subalit, alam ni Kristo na hindi iyon mangyayari. Alam ni Kristo na matatakot si Pedro na mamatay kasama Niya. Alam ng Panginoon upang hindi mapahamak si Pedro, tatlong beses itatatwa ni Pedro ang Panginoon. Gayon nga ang nangyari. Bago tumilaok ang manok, tatlong beses itinatwa ni Pedro ang Panginoong Hesukristo upang hindi mapahamak. 

Sa Ebanghelyong narinig natin kahapon (Bisperas ng Dakilang Kapistahan nina Apostol San Pedro at San Pablo), mapapakinggan natin ang pagtanong ng Panginoong Hesukristo kay San Pedro kung talagang minamahal niya ang Panginoon. Tandaan po natin na tatlong beses itinatwa ni San Pedro ang Panginoon. Kaya, bilang pagbawi, tinanong ni Hesus si Pedro nang tatlong ulit kung minamahal nga ba Siya ni Pedro. Napakasakit para kay Pedro na marinig nang tatlong ulit mula kay Hesus ang katanungan tungkol sa pagmamahal. Tatlong ulit sumagot si Pedro na minamahal niya ang Panginoon. 

Dito rin ipinahayag ni Hesus kung paanong mamamatay si Pedro. Sinabi niyang siya'y dadalhin sa mga lugar na hindi niya ninanais puntahin at nakagapos pa. Sa pamamagitan ng kanyang kamatayan, si San Pedro ay magbibigay ng luwalhati sa Diyos. Kahit hindi gusto ni San Pedro na pumunta sa isang lugar, mapipilitan siyang pumunta doon. Ito ay dahil sa kanyang pangangaral tungkol sa Mabuting Balita ng Panginoon. Uusigin si San Pedro dahil kay Kristo. Ang Panginoon ang dahilan kung bakit uusigin si San Pedro (Juan 21, 15-19).

Noong araw ng Pentekostes, pumanaog ang Espiritu Santo sa Mahal na Birheng Maria at sa mga apostoles. Ang mga alagad ng Panginoong Hesus, na dating mga duwag, ay lumabas mula sa silid na pinagtitipunan nila upang simulan ang kanilang misyon - ipangaral ang Mabuting Balita sa lahat ng mga bansa. Si San Pedro, ang dating duwag na nagtatwa kay Hesus nang tatlong ulit, ay naging matapang at magiting sa kanyang pangangaral tungkol sa Panginoong Diyos. 

Si San Pablo Apostol naman ay naging matapang. Pero, ang kanyang katapangan ay ginamit sa pawang kamalian. Bakit? Sapagkat inusig niya ang lahat ng mga tagasunod at nananampalataya kay Kristo. Siya pa ang pumayag na ibato hanggang sa mamatay ang unang martir ng Santa Iglesia na si San Esteban. Lahat ay ginawa niya para sa Hudaismo. Isa siyang masigasig na Hudyo. Pero, ang kanyang pagkasigasig ay nagpabulag sa kanya. Paano? Gumagawa siya ng masama sa pamamagitan ng pagpatay ng tao. Inusig niya ang mga nananampalataya kay Kristo. 

Nagbago ang lahat sa daang papuntang Damasco. Si Hesus ay nagpakita kay Pablo, na dating kilala bilang Saulo. Ipinakilala ni Hesus ang Kanyang sarili kay Saulo at sinabing Siya ang inuusig niya. Pagkatapos ng pagtagpo ni Saulo kay Hesus, siya'y nabulag, kahit nakabukas ang kanyang mga mata. Dinala si Saulo sa Damasco, at hindi siya kumain o umunom nang tatlong araw at tatlong gabi hanggang sa dumating si Ananias. Si Ananias ay hinirang ng Panginoon upang ibalik ang paningin ni Saulo. Pagkatapos ibalik kay Saulo ang kanyang paningin, si Saulo ay nagpabinyag at naging tagasunod ni Kristo. 

Umabot hanggang Roma ang pangangaral nina San Pedro at San Pablo Apostol. Doon sila ipinatay dahil sa kanilang pananampalataya. Si San Pedro ay ipinako sa krus nang patiwarik habang si San Pablo ay pinugutan ng ulo. Napakabiolente ng kanilang kamatayan. Pero, hindi nagtatapos ang kanilang misyon ng pagpapalaganap ng Mabuting Balita ng Panginoon. Ang ating Simbahan, ang Santa Iglesia Katolika, ay nagpapatuloy sa pagpapalaganap ng Mabuting Balita ng Panginoon. Ipinagpapatuloy ng Simbahan ang misyon na ibinigay ng Panginoong Hesukristo sa mga alagad - ipakilala ang Diyos sa lahat ng dako. 

Hindi lahat ng mga hinirang ng Diyos ay perpekto. Katulad nina San Pedro at San Pablo Apostol. Tatlong beses itinatwa ni San Pedro ang Panginoong Hesukristo. Si San Pablo naman, inusig ang mga tagasunod ni Hesukristo. Pero, binago sila ng Panginoon. Sa tulong at awa ng Panginoon, sila ay naging magiting sa pangangaral ng Mabuting Balita tungkol sa Panginoong Diyos. Ipinangaral nila ang mga ibinilin ng Panginoong Hesus sa kanila. Bagamat inuusig sila, hindi sila tumigil sa pangangaral at pagpapalaganap ng Mabuting Balita. Tinuloy nila ang misyon na ibinigay ng Panginoon sa kanila hanggang sa araw ng kanilang pagkamatay. Silang dalawa ay namatay bilang mga martir sa Roma dahil sa kanilang pananampalataya sa Diyos. 

"Mapalad kayo kapag dahil sa Aki'y inaalimura kayo ng mga tao, pinag-uusig at pinagwiwikaan ng lahat ng uri ng kasamaan na pawang kasinungalingan. Magdiwang kayo at magalak, sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit." (Mateo 5, 12-13) Sinabi ni Kristo na mapalad ang mga inuusig dahil sa Kanya. Malaki ang magiging gantimpala ng mga taong pinag-uusig nang dahil kay Kristo. Si San Pedro at San Pablo Apostol ay inusig dahil sa pangangaral nila tungkol kay Kristo. Pero, sa pamamagitan ng kanilang pagka-martir, sila ay ginantimpala ng Diyos. Malaki ang kanilang gantimpala mula sa Diyos dahil sa kanilang pagtitiyaga at kagitingan sa pangangaral ng Mabuting Balita. Gaano mang ka-biolente ang kanilang pagpanaw, malaki ang gantimpala nila mula sa Diyos dahil sa kanilang pagtitiyaga at katapangan sa pagpapalaganap ng Mabuting Balita.

Nawa'y magsilbing inspirasyon para sa ating lahat ang kagitingan nina Apostol San Pedro at San Pablo ngayong Taon ng mga Laiko. Bagamat mga makasalanan at mahihina silang dalawa, binago ng Diyos ang kanilang buhay. Mula sa pagiging makasalanan, sila, katulad ng iba pang mga santo, ay sinikap nilang mamuhay para sa Diyos. Kahit sila'y inusig, hindi ito naging hadlang para sa kanila upang bumitiw sa kanilang pananampalataya sa Diyos. Humantong man sa biolenteng paraan ng kamatayan, sina San Pedro at San Pablo Apostol ay tumanggap ng isang malaking gantimpala mula sa Diyos dahil sa kanilang kagitingan at kakisigan sa pangangaral ng Mabuting Balita. 

ANG PAGMAMAHAL NI MARIA PARA SA DIYOS

Paggunita sa Kalinis-linisang Puso ng Mahal na Birheng Maria 
Isaias 61, 9-11/1 Samuel 2/Lucas 2, 41-51 

Napakahirap ng papel ng Mahal na Birheng Maria sa buhay ng Panginoong Hesukristo. Hindi biro ang isilang at palakihin ang Anak ng Diyos bilang magulang. Maraming mga pagsubok na pinagdaanan ng Mahal na Birheng Maria bilang Ina ng Panginoong Hesus. Ang Ebanghelyo natin ngayong araw na ito ay tungkol sa isa sa pitong pagsubok sa kanyang buhay o ang kanyang pitong hapis - ang pagkawala ni Hesus sa Jerusalem. Tatlong araw na nawala si Hesus sa Jerusalem, at napakahirap ito para kay Maria. 

Isalarawan sa ating isipan ang nararamdaman ni Maria noong nawala si Hesus. Natatakot siya para sa kapakanan ni Hesus. Sinong ina ang hindi mag-aalala para sa kanyang anak, lalo na kapag ito ay nawala? Wala. Ang ina ay laging mag-aalala para sa kanyang anak. Ang anak ay laman ng kanyang ina at buto ng kanyang buto. Nagmula ang anak sa sinapupunan ng kanyang ina. Kaya, nararamdaman ng ina ang bawat pangyayari sa buhay ng kanyang anak. Kung nasasaktan ang anak, nasasaktan din ang ina. Si Maria ay katulad ng lahat ng mga ina sapagkat siya ang ina ni Kristo. 

Ang pagkawala ni Hesus ay naging isang malaking pagsubok para kay Maria. Ito ang ikatlong balaraw na tumarak sa kanya. Pito ang mga balaraw na tumarak sa kanya. Ang pitong balaraw na ito ay sumasagisag sa Pitong Hapis ni Maria. Araw-araw at gabi-gabi, laging iniisip ng Inang Maria ang Panginoong Hesus. Lagi niyang iniisip ang kapakanan ng Panginoon. Talagang nag-aalala si Maria para kay Hesus. Nawala ang kanyang anak, at lubhang nahihirapan si Maria sa paghahanap sa kanyang anak. Dahil sa pagmamahal ni Maria kay Hesus, hinanap niya ang nawawalang Hesus kahit ilang araw man ang haba nito. 

Hindi maintindihan ng Mahal na Ina kung bakit nawala si Kristo. Hindi niya maintindihan ang mga pangyayaring ito. Bakit pa kinailangang mawala pa sa kanya ang kanyang anak? Bakit pa kinailangang maghiwalay ang kanyang anak sa kanya? Hindi niya maintindihan. Pero, hindi bumitiw si Maria sa pananalig sa Diyos. Nananalig pa rin siya sa Diyos at tumalima sa kalooban ng Diyos, kahit sa panahon ng pagsubok. Kahit hindi niya maintindihan ang mga pangyayari, nanalig at tumalima pa rin siya sa Diyos. 

Nang mahanap nina Maria at Jose ang batang Hesus sa templo ng Jerusalem sa ikatlong araw, sila'y nagalak. Bakit? Pagkatapos ng tatlong araw ng paghahanap, si Hesus ay nahanap nila sa templo ng Jerusalem. Nagtatanungan at nag-uusap si Hesus sa mga dalubhasa ng Kautusan. Nang tinanong ni Maria ang batang Hesus kung bakit nawala si Hesus sa kanila, sumagot si Hesus, "Hindi mo ba alam na alam na Ako'y dapat na nasa bahay ng Aking Ama?" Hindi pa rin maintindihan ni Maria ang sagot ni Hesus sa kanyang katanungan. Pero, iningatan ni Maria ang lahat ng ito sa kanyang puso. 

Bagamat hindi maintindihan ni Maria ang mga pangyayari sa buhay ni Hesus, hindi nawalan ng pananalig si Maria sa Diyos. Kahit sa panahon ng pagsubok, hindi ito naging dahilan upang mawalan ng pananalig sa Diyos. Nanalig at tumalima pa rin si Maria sa kalooban ng Diyos. Katulad ng kanyang fiat noong ibalita sa kanya ng Arkanghel Gabriel na magiging anak niya ang Mesiyas, tumalima si Maria sa kalooban ng Diyos. Walang bagay na nagpatigil kay Maria sa pananalig at pagtalima sa Diyos. 

Ipinapakita ng Kalinis-linisang Puso ni Maria ang kanyang pag-ibig para sa Diyos, lalung-lalo na para kay Hesus, ang Diyos na nagkatawang-tao sa kanyang sinapupunan. Ang pananalig at pagtalima sa kalooban ng Diyos ay ang pagpapatunay ng pagmamahal ng Mahal na Birheng Maria sa Diyos. Dahil sa kanyang pagmamahal sa Diyos, tumalima siya sa kalooban ng Diyos na maging ina ni Hesukristo, ang Mesiyas na hinihintay ng bayang Israel at ang Tagapagligtas ng sangkatauhan. 

Hindi magiging madali ang pagmamahal. Magkakaroon din ng mga pagsubok sa buhay ng pagmamahalan. Kahit na minahal ni Maria ang Diyos, nagkaroon din siya ng pagsubok. Halimbawa na lamang ang pagkawala ni Hesus sa templo ng Jerusalem. Nawalan ba ng pagmamahal si Maria kay Hesus? Nawalan ba ng pagmamahal si Maria sa Diyos? Hindi. Tiniis ni Maria ang bawat pagsubok sa kanyang buhay bilang pagpapatunay sa kanyang pagmamahal at pagtalima sa kalooban ng Diyos. 

Ang pagmamahalan nina Hesus at Maria sa isa't isa ay nagsisilbing huwaran para sa ating lahat. Pinuri pa nga ni Hesus si Maria para sa kanyang pakikinig at pagsunod sa kalooban ng Diyos (Lucas 11, 27-28). Ang pagmamahalan nina Hesus at Maria ay isang halimbawa para sa ating lahat, lalo na po para sa mga mag-ina. Katulad ni Hesus, si Maria ay tumalima sa kalooban ng Diyos, kahit anuman ang pagsubok na dumaan sa kanila. Hindi sila nawalan ng pag-ibig sa isa't isa. Higit sa lahat, walang pasubali ang pagmamahalan ni Hesus at Maria sa isa't isa. 

Kung tayo ay nahihirapan sa pagmamahal sa kapwa, may isang halimbawa tayo na dapat nating tularan. Ang pagmamahalan nina Hesus at Maria. Nawa'y magsilbing halimbawa para sa atin ang pagmamahalan ng Panginoong Hesukristo at ng Mahal na Birheng Maria. Napakatatag ang pag-ibig ng Panginoong Hesus at ng Birheng Maria sa isa't isa. Ang pagmamahalan iyon ay naging matatag, kahit gaano karaming pagsubok ang dumaan sa buhay nila. 

O Panginoong Hesus, tulungan Mo kaming magmahal, 
katulad ng Iyong pagmamahalan ng Inang Maria. 
Amen. 

Inang Maria, ipanalangin mo kami. 

MAHAL NA PUSO NI HESUS: TANDA NG PAG-IBIG NIYA SA ATIN

Dakilang Kapistahan ng Kamahal-mahalang Puso ni Hesus (A) 
Deuteronomio 7, 6-11/Salmo 102/1 Juan 4, 7-16/Mateo 11, 25-30 

"Kapag tumibok ang puso, 
wala ka nang magagawa kundi sundin ito.
Kapag tumibok ang puso, 
lagot ka na, siguradong huli ka." 

Ang mga linyang ito ay mula sa awiting "Kapag Tumibok ang Puso" na inawit ni Donna Cruz. Ipinapakita ng awiting ito kung gaano nakakakilig para sa maraming Pilipino, lalung-lalo na ang mga kabataan, ang pag-ibig. Nakakakilig para sa inyo ang pag-ibig, hindi ba? Halimbawa na lamang ang mga palabas sa sinehan o sa telebisyon. Nakakakilig para sa lahat ng mga Pilipino ang pag-ibig dahil na rin sa mga palabas sa telebisyon. Kilig much, noh? 

Isang napakagandang Solemnidad ang ipinagdiriwang ng Simbahan ngayon. Sa araw na ito, ipinagdiriwang natin ang Dakilang Kapistahan ng Kamahal-mahalang Puso ni Hesus. Pamilyar po para sa ating mga Pilipinong Katoliko, lalung-lalo na po sa mga matatanda, ang Debosyon sa Mahal na Puso ni Hesus. Dati, kung dumaan tayo sa bawat tahanan ng bawat pamilya, tinitiyak ko na mayroong imahen o larawan ng Mahal na Puso ni Hesus sa sala o sa isang kwarto na para sa kanila ay isang pribadong kapilya. 

Ngunit ngayon, dahil sa pagbabago ng panahon, medyo nawalan ng kaalaman ang debosyon sa Banal na Puso ni Kristo. Kung tanungin ninyo ang mga Katolikong kabataan ngayon kung ano ang debosyon sa Mahal na Puso ni Kristo, malamang hindi nila maiintindihan ang tanong. May ilang mga paaralang Katoliko na nagdaraos ng Misa tuwing unang Biyernes ng buwan, pero hindi maintindihan ng mga estudyante kung bakit mayroong Misa tuwing unang Biyernes. Malamang, sasabihin nila ay, "Hindi namin alam kung bakit may Misa tuwing unang Biyernes ng buwan." 

Tuwing Mahal na Araw at sa tuwing bumibisita ang aking ninang sa Pilipinas, natatandaan ko rin na dumadaan kami sa Pambansang Dambana ng Kabanal-banalang Puso ng Panginoong Hesus sa Makati. Ang huling bisita ko sa Simbahang ito, sa pagkakaalam ko, ay noong bumisita ako sa Pilipinas noong Mahal na Araw 2011 at Mahal na Araw 2013 para sa Visita Iglesia. Pagpasok ninyo sa Simbahang iyon, makikita ninyo ang napakagandang larawan ng Kamahal-mahalang Puso ng Panginoong Hesukristo na ginawa ni Fr. Armand Tangi, SSP.

Aaminin ko po, ako po'y nabighani sa ganda ng larawan ng Banal na Puso ng Panginoon. Makikita ninyo sa larawang iyon, hinahawakan at ipinapakita ng Panginoon ang Kanyang Mahal na Puso sa mga nakakakita sa larawang iyon. May iba pang mga magagandang larawan ang Banal na Puso ng Panginoong Hesus. Pero, sa tuwing iniisip ko ang Mahal na Puso ni Hesus, biglang bumabalik sa akin ang larawan ng Mahal na Puso ni Hesus sa Makati. Hinahawakan at ipinapakita ng Panginoon ang Kanyang puso na nag-aalab dahil sa Kanyang pag-ibig sa atin. Iyon po ang interpretasyon ko sa larawan ng Sagrado Corazon sa Makati. 

Ipinapakita at ipinapadama ni Hesus sa atin na ang Kanyang pag-ibig sa ating lahat ay tunay. Hindi magmamaliw ang pag-ibig ng Diyos sa atin. Ang pag-ibig ng Diyos ay mas dakila kaysa sa pag-ibig ng tao. Walang hihigit pa sa pag-ibig ng Panginoon sa atin. Ang pag-ibig ni Kristo ay napakadakila. Hindi mapapantayan ninuman ang pag-ibig ng Diyos. Kung may mga kahinaan ang pag-ibig ng tao, walang kahinaan ang pag-ibig ng Diyos. Tunay at wagas ang pag-ibig ng Diyos sa atin. 

Ang pag-ibig ni Hesus ay laging tapat. Si Hesus ay nananatiling tapat sa Kanyang pag-ibig sa atin. Hindi titigilan ni Hesus ang pagmahal sa atin. Walang pagmamaliw ang pag-ibig ng Panginoong Hesus sa atin. Kung naglalaho man ang pag-ibig ng tao, hindi maglalaho kahit kailan ang pag-ibig ng Panginoon. Kahit anong oras, kahit kailan, mamahalin pa rin tayo ng Panginoong Hesukristo. Kung sa tingin ninyo'y walang nagmamahal nang tapat sa inyo, huwag kayo mag-alala. Si Hesus ay laging kasama natin na patuloy na nagmamahal sa atin nang tapat. 

Si Hesus ay isang huwaran ng kagitingan para sa ating lahat. Bagamat hindi kinailangang ibigin tayo ni Hesus, pinili pa rin Niya ang ibigin tayo. Pinili ng Diyos na mahalin tayo sa kabila ng ating mga pagkakasala laban sa Kanya. Kahit nagkasala sina Eba't Adan laban sa Panginoong Diyos, hindi tumigil ang Diyos sa pagmamahal sa atin. Bagkus, gumawa ang Banal na Santatlo ng paraan, at nagkasundo sila na ang Diyos Anak na si Hesus ay bababa sa lupa upang iligtas ang sangkatauhan.

Hinahamon tayo ng Kapulungan ng mga Obispo ng Pilipinas (CBCP) na magpakatapang tayo ngayong Taon ng mga Laiko. Tayong lahat ay hinahamon upang maging magiting tayo sa paggawa ng mabuti sa kapwa-tao. Ang puso sa logo ng Taon ng mga Laiko ay sumasagisag sa pag-ibig at ang apoy na nagliliyab ay sumasagisag sa sigla na pinag-alab ng Espiritu ni Hesus upang magpakatapang tayo. Si Hesus ay huwaran ng pagiging masigasig sa pagmamahal sa Diyos at kapwa. Nawa'y tularan natin si Hesus sa Kanyang pagmamahal sa atin. Nawa'y mahalin natin ang Diyos at kapwa-tao, katulad ng pagmamahal sa atin ni Hesus.

BUKANG-LIWAYWAY NG ARAW NG KALIGTASAN

Dakilang Kapistahan ng Pagsilang ni San Juan Bautista
Isaias 49, 1-6/Salmo 138/Mga Gawa 13, 22-26/Lucas 1, 57-66. 80

Isang araw, may isang binyagan sa Simbahan. Tinanong ng pari ang isa sa mga magulang sa binyagan, "Ano ang pangalan na ibinibigay ninyo sa inyong anak?" Ang sagot ng mga magulang, "Surf po." Nagtaka ngayon ang pari at tinanong ang mga magulang, "Bakit Surf ang pangalan ng inyong anak?" "Kasi po, ang pangalan ng tatay ay Ariel samantala ang pangalan ng kanyang ina ay Perla," sagot ng isang ninong. Dahil dito, tinanong ng pari ang mga magulang, "Ano gusto ninyong gamitin para sa binyag? Downy o Zonrox?" 

Napakaespesyal ang araw na ito para sa Simbahan. Sa Kalendaryo ng Simbahan, ipinagdiriwang ng Simbahan ang kaarawan ng tatlong banal. Una, ipinagdiriwang ng Simbahan ang kaarawan ng Panginoong Hesukristo, ang Tagapagligtas ng sangkatauhan, tuwing ika-25 ng Disyembre. Ikalawa, ipinagdiriwang ng Simbahan ang kaarawan ng Mahal na Birheng Maria, ang Ina ng Diyos at Ina ng Sambayanang Kristiyano, tuwing ika-8 ng Setyembre. At ang ikatlo, ang kaarawan ni San Juan Bautista, na ipinagdiriwang natin sa araw na ito. 

Magtataka po kayo siguro, bakit ipinagdiriwang ng Simbahan ngayon ang Kapanganakan ni San Juan Bautista? Naiintindihan natin na ipinagdiriwang ng Simbahan ang kaarawan ng Panginoong Hesus dahil naparito Siya sa sanlibutan upang iligtas ang sangkatauhan, bagamat hindi natin alam ang petsya. Nauunawaan din natin kung bakit ipinagdiriwang ng Simbahan ang kaarawan ng Mahal na Birheng Maria sapagkat malaki ang kanyang papel sa plano ng Diyos - isilang ang Anak ng Diyos sa mundo. Bakit ipinagdiriwang din ng Simbahan ang kaarawan ni San Juan Bautista? 

Ang sagot sa ating mga katanungan ay sinagot ng tatay ni San Juan Bautista na si Zacarias. Matatagpuan natin ang sagot ni Zacarias sa kanyang awit, ang Benedictus (Lucas 1, 67-79). Sa awiting ito, nagsalita si Zacarias na puspos ng Espiritu Santo tungkol sa kanyang anak na si San Juan Bautista. Napakaespesyal at napakahalaga si San Juan Bautista sa buhay ni Kristo. Siya ay magiging propeta at tagapaghanda ng daan ng Mesiyas. Siya ang mauuna sa Panginoon upang ipaghanda ang lahat ng tao sa pagsalubong sa Kanya. 

Si San Juan Bautista ang huling propeta bago dumating si Hesus. Bilang propeta, nangaral siya tungkol sa pagsisisi at pagbabalik-loob sa Diyos. Sa pamamagitan ng kanyang pangangaral tungkol sa pagsisisi, inihanda ni San Juan Bautista ang daraanan ng Panginoong Hesus. Siya ang tagapaghanda ng daan para sa kanyang kasunod. Ang kasunod ni San Juan Bautista ay mas dakila kaysa sa kanya. Sino ang sumunod kay San Juan Bautista? Ang Panginoong Hesukristo. 

Kung makikita natin ay tala sa lugar ng kapanganakan ni Kristo sa Betlehem, araw naman ang makikita natin sa lugar ng kapanganakan ni San Juan Bautista sa Ain Karem. Bakit araw? Sapagkat malapit nang tuparin ng Diyos ang Kanyang pangako sa Kanyang bayang Israel. Ano ba ang pangako ng Diyos? Ipadala ang Mesiyas, ang Manunubos na hinihintay ng bayang Israel. Pagkatapos ng mahabang paghihintay ng mga Israelita, malapit nang dumating ang Mesiyas. Malapit na ang pagsikat ng araw. 

Ipinahayag ng Arkanghel Gabriel kay Zacarias na may plano ang Diyos para kay San Juan Bautista. May inilaan ang Diyos para kay San Juan Bautista. May misyon at papel si San Juan Bautista para sa Diyos. Napakahalaga ang papel ni San Juan Bautista sa plano ng Diyos. Ano iyon? Ipaghanda ang daraanan ng Mesiyas, ang ipinagakong Tagapagligtas na isusugo ng Diyos. Siya ang mauuna upang ipaghanda ang daan ng Mesiyas. Siya ay magiging propeta. Siya ang huling propeta bago dumating si Kristo. 

Alam ni San Juan Bautista ang kanyang papel sa plano ng Diyos. Alam niya na hindi siya ang bida. Alam niya hindi siya ang hinihintay ng bayang Israel. Alam ni San Juan Bautista na may darating na kasunod niya na mas dakila kaysa sa kanya. Noong tinanong si San Juan Bautista kung siya ang Mesiyas, buong pagpapakumbaba niyang inamin na hindi siya ang Mesiyas. Bagkus, siya ang tagapaghanda ng daan ng Mesiyas. Sinabi pa nga ni San Juan Bautista, "Kinakailangang Siya (si Hesus) ay maging dakila, at ako nama'y mababa." (Juan 3, 30)

Ginampanan ni San Juan Bautista nang buong katapangan ang misyong ibinigay sa kanya ng Diyos. Mahirap man ang papel na ginampanan ni San Juan Bautista, ginampanan pa rin niya ito. Sinunod niya ang kalooban ng Diyos na ipaghanda ang daan para kay Hesus, ang Mesiyas na isinugo ng Diyos. Sa pamamagitan niya, dumating ang bukang-liwayway ng araw ng kaligtasan. Tinupad ng Diyos ang Kanyang pangako sa Kanyang bayan. Isinugo ng Diyos ang Mesiyas upang iligtas ang Kanyang bayan. 

Kahit maraming tao ang nagalit sa kanya, katulad nina Herodes at Herodias, pinili pa rin niyang sundin ang kalooban ng Diyos at magsalita tungkol sa katotohanan. Nangaral siya upang ipaghanda ang tao para kay Hesus, ang Mesiyas, ang Kristo, ang Tagapagligtas ng sangkatauhan. Kahit sa kamatayan, hindi niya tinigilan ang paglilingkod sa Diyos. Marami ang nagalit sa kanya, lalung-lalo na sina Herodes at Herodias dahil sa mga salitang namutawi mula sa kanyang labi. Pero, kahit na marami ang nagalit sa kanya, hindi ito naging dahilan upang tigilan ni Juan Bautista ang misyon na inilaan para sa kanyang Diyos. 

Nawa'y magsilbing inspirasyon at gabay para sa ating lahat ang kagitingan ni San Juan Bautista upang paglingkuran ang Diyos. Huwag tayong matakot na maglingkod sa Diyos. Tayong lahat ay nagmula at babalik sa Diyos. Nawa'y sa pamamagitan ng ating isip, salita at gawa ay paglingkuran natin ang Panginoong Diyos. 

KATAWAN AT DUGO NI KRISTO: PAGKAIN AT INUMING PANG-KALULUWA

Dakilang Kapistahan ng Kabanal-banalang Katawan at Dugo ng Panginoong Hesukristo (Corpus Christi) (A) 

(Deuteronomio 8, 2-3. 14b-16a/Salmo 147/1 Corinto 10, 16-17)

Mabuting Balita: Juan 6, 51-58 

Sa ating Ebanghelyo, mapapakinggan natin ang pagpapahayag ng Panginoong Hesus tungkol sa pagkaing nagbibigay-buhay. Ipinahayag ng Panginoon sa mga nakikinig sa Kanya na Siya ang pagkain at inuming nagbibigay-buhay. Hindi ito maintindihan ng mga taong nakikinig sa Kanya sapagkat imposible para sa isang tao ang ibigay ang kanyang laman upang maging pagkain. Para sa mga tagapakinig ni Hesus, isang malaking katangahan ang mga sinasabi ni Hesus.

Madalas gamitin ni San Juan Ebanghelista ang hindi pagkaunawa sa mga wika ni Hesus. Isang halimbawa nito ay ang babaeng Samaritana na nakausap ni Hesus sa Balon ni Jacob. Noong sinabi ni Hesus na magbibigay Siya ng tubig upang hindi na muling mauhaw ang tao, hindi lubusang maintindihan ng babaeng Samaritana ang kanyang narinig. Tinanong pa nga niya si Hesus kung papaano Niya gagawin iyon at sinabi na ibigay ni Hesus sa kanya ang tubig na iyon. Ang iniisip ng babaeng iyon ay ang literal na tubig, at hindi ang tubig na tinutukoy ni Hesus. 

Matutunghayan natin muli sa Ebanghelyo na hindi maintindihan ng mga taong nakikinig kay Hesus ang mga sinasabi Niya. Ang akala ng mga taong nakikinig kay Kristo na pinapayagan Niyang kainin ang laman ng tao. Pero, hindi iyon ang ibig sabihin ni Kristo. Malalim ang mga wika ng Panginoon sa Kanyang pangangaral tungkol sa pagkaing nagbibigay-buhay. Hindi nila maintindihan ang sinasabi ni Kristo. Para sa kanila, mahirap intindihin ang mga pagututro ni Kristo (Juan 6, 60).

Si Kristo ay hindi nagiging cannibal. Hindi pinapayagan o pinapalaganap ni Kristo na mabuti ang pagkain sa laman ng tao. Ang pagkaunawa ng mga salita ng Panginoon sa literal na paraan ay ang maling pagkaunawa sa Kanyang mga salita. Hindi literal ang lahat ng mga sinabi ng Panginoon. May mga sinabi ang Panginoong Hesus na hindi dapat gawin ng literal. Halimbawa na lamang noong sinabi ng Panginoon na putulin natin ang ating mga kamay o paa kapag ito ang naging sanhi ng ating pagkakasala (Marcos 9, 43).

Ang ibig sabihin ni Hesus ay tanggapin Siya upang tayong lahat ay magkaroon ng buhay. Tumutugon si Hesus sa ating pangangailangang espiritwal. Siya ay ang pagkain para sa ating mga kaluluwa. Kung paanong ipinagkaloob ng Diyos ang manna sa mga Israelita, ipinagkakaloob din ni Hesus ang Kanyang sarili para sa atin upang ating pagsaluhan. Siya ang pagkain at inuming nagbibigay-buhay. Pinagsasaluhan natin ang Katawan at Dugo ni Kristo sa bawat pagdiriwang ng Banal na Misa. 

Ang Katawan at Dugo ni Kristo ay pagkain at inuming nagbibigay-buhay. Sinasabi nga ni Kristo sa ating Ebanghelyo na ang sinumang kumain at uminom sa Kanyang Katawan at Dugo ay magkakaroon ng buhay. Naparito si Kristo upang mag-alay ng buhay alang-alang sa ating lahat. Sa pamamagitan ng pag-alay ni Kristo ng Kanyang sarili sa krus, tayong lahat ay nagkaroon ng buhay. Inialay ni Kristo ang Kanyang buhay upang tayong lahat ay magkaroon ng buhay. 

Ibinibigay sa atin ni Hesus ang Kanyang Katawan at Dugo bilang pagtugon sa pangangailangan ng ating mga kaluluwa. Siya ang pagkain at inuming nagbibigay-buhay sa ating buhay-espiritwal. Napakahalaga para sa ating ang tanggapin ang Katawan at Dugo ni Hesus upang tayo ay magkaroon ng buhay. Iisa lamang ang dahilan ng pagparito ni Hesus - upang tayo ay magkaroon ng buhay. Paano Niya ginawa iyon? Sa pamamagitan ng pag-alay ng buhay sa krus. 

Para sa ating mga Katoliko, napakahalaga ang pagtanggap sa Katawan at Dugo ni Hesukristo. Sa bawat pagdiriwang ng Banal na Misa, ang tinapay at alak ay nagiging Katawan at Dugo ni Hesus. Napakahalaga ang Sakramento ng Eukaristiya para sa ating mga Katoliko. Bakit? Sapagkat si Kristo ay tunay na kasama natin sa Banal na Misa. Hindi lamang natin ipinagdiriwang ang Banal na Misa bilang pag-alala sa paghahain ng Panginoong Hesukristo ng Kanyang sarili sa krus. Ipinagdiriwang din natin sa Banal na Misa ang tunay na presensya ni Hesus. Si Hesus ay talagang kasama natin sa pagdiriwang ng Banal na Eukaristiya. 

Kung napapansin natin ang mga pangangailangan ng ating mga pisikal na katawan, bigyan din natin ng pansin ang pangangailangan ng ating kaluluwa. Ang Katawan at Dugo ni Kristo ang nagpapalusog para sa ating buhay-espiritwal. Tunay ngang ang Katawan at Dugo ni Kristo ang pagkain at inuming nagbibigay-buhay. 

Napakahalaga para sa ating lahat na pagsaluhan ang Katawan at Dugo ng Panginoong Hesukristo. Sapagkat ang Katawan at Dugo ng Panginoong Hesukristo ang nagbibigay ng buhay na ganap at kasiya-siya para sa ating lahat. Ito ang tunay na pagkain at inuming espiritwal na nagpapalusog sa ating lahat. Huwag nating balewalain ang Katawan at Dugo ng Panginoon. Ibinigay sa atin ng Panginoon ang Kanyang Katawan at Dugo dahil alam Niya na ito ay para sa ikabubuti ng ating buhay-espiritwal. 

ANG DAKILANG PAG-IBIG NG DIYOS

Dakilang Kapistahan ng Tatlong Persona sa Isang Diyos (A)
Exodo 34, 4b-6. 8-9/Daniel 3/2 Corinto 13, 11-13/Juan 3, 16-18

Gayon na lamang ang pag-ibig ng Diyos sa sanlibutan 
kaya ibinigay Niya ang Kanyang Bugtong na Anak, 
upang ang sumampalataya sa Kanya ay hindi mapahamak, 
kundi magkaroon ng buhay na walang hanggan. (Juan 3, 16)

Ito ang pinakamasikat na talata mula sa Banal na Bibliya. Kahit sinong Kristiyano sa buong mundo ang tanungin ninyo, alam nila ang talatang Juan 3, 16. Isinasalarawan ng talatang ito ang dakilang pag-ibig ng Diyos sa sangkatauhan. Makikita natin ito sa krus ni Kristo. Inalay ni Kristo ang Kanyang buhay alang-alang sa kaligtasan ng sangkatauhan. Tayong lahat ay tinubos mula sa kasalanan sa pamamagitan ng pag-aalay ni Kristo ng Kanyang sarili sa krus. 

Sa simula ng panahon, nilikha ng Diyos ang langit at lupa. At ang lahat ng mga nilikha ng Diyos ay mabuti. Walang masamang bagay na nilikha ng Diyos. Anim na araw na nilikha ng Diyos ang liwanag at dilim, ang mga anyo ng tubig, mga hayop, mga puno at marami pang iba. Higit sa lahat, nilikha ng Diyos ang tao. Napakaganda at napakaayos ang mundong nilikha ng Diyos. 

Ibang-iba po ang paraan ng paglikha ng Diyos sa tao. Sa mga unang nilikha ng Diyos, inutos lang Niya iyon at nagkagayon. Halimbawa, noong nilikha ng Diyos ang araw at gabi, sinabi Niya, "Magkaroon ng liwanag." Pero, noong ang tao naman ay nilikha ng Diyos, ang sabi Niya, "Ngayon, lalangin natin ang tao." Ipinapakita ng Diyos sa pamamagitan ng paglikha kung gaano tayo kahalaga sa mata ng Diyos. Tayong lahat ay nilikhang kawangis ng Diyos. 

Noong ang tao ay nalugmok sa kasalanan dahil sa kasalanan nina Eba't Adan, hindi bumitiw ang Diyos mula sa Kanyang pag-ibig sa sangkatauhan. Mahal pa rin Niya ang tao. Gumagawa Siya ng mga paraan upang magsalita Siya sa tao. Paano? Sa pamamagitan ng mga propeta at paggawa ng mga tipan. Kahit gaano mang kasama ang kasalanan ng bawat tao, hindi pa rin tumitigil ang Diyos sa pagmamahal Niya sa sangkatauhan. Kahit ilang ulit na sinira ng tao ang tipan nila sa Diyos, hindi tumigil sa pagmamahal ang Diyos. 

Gumawa ng Diyos ng isang dakilang plano na magliligtas sa sangkatauhan. Isusugo ng Diyos Ama ang Diyos Anak upang maligtas ang sangkatauhan mula sa kasalanan. Bagamat napakasakit para sa Ama na makita ang Anak na maghirap at magdusa, ginawa pa rin iyon dahil sa Kanyang dakilang pagmamahal sa sangkatauhan. Mahal na mahal tayo ng Diyos. Ang pagmamahal ng Diyos sa atin ay tunay. Ito ang patunay: ang pagsugo ng Diyos Ama sa Diyos Anak para sa kaligtasan ng sanlibutan. 

Tayong lahat ay nalugmok sa kasalanan. Naging alipin tayo ng kasalanan dahil sa kasalanan nina Eba't Adan. Tayong lahat ay inalipin ng kasalanan. Pero, nang isinugo ng Diyos Ama si Hesus dito sa mundo, tayong lahat ay pinalaya. Iniligtas tayo ni Hesus, ang Diyos Anak at ang Salita ng Diyos na nagkatawang-tao. Sa pamamagitan ng pag-aalay ng Panginoon ng Kanyang buhay, tayo ay pinalaya mula sa kasalanan. Pinalaya tayo ni Kristo mula sa kasalanan at kasamaan sa pamamagitan ng paghahain ng Kanyang sarili sa krus. 

Bagamat napakasakit para sa Amang Diyos na makita ang Diyos Anak na ipako at patayin sa krus na walang kalaban-laban, hinayaan Niyang mangyari ito. Alam ng Diyos na kinailangan Niyang magsakripisyo para sa atin. Alam ng Diyos na ang sakripisyo ng Diyos Anak ay para sa kabutihan ng sangkatauhan. Kahit masakit para sa Ama na makita ang Anak na mamatay sa krus, alam Niya na ang sakripisyong iyon ay para sa ikabubuti ng sangkatauhan. 

Ipinapakita ng Diyos ang Kanyang dakilang at tunay na pagmamahal sa atin. Sa krus ni Hesus, makikita natin ang pinakamalaki at pinakadakilang sakripisyo para sa atin. Tunay tayong minamahal ng Diyos. Kahit gaano mang kahirap gawin ang desisyong ito, itinuloy pa rin ng Diyos ang Kanyang plano ng pagliligtas sa sangkatauhan. Ang paghahain ng Panginoong Hesukristo ng Kanyang sarili sa krus ay ang pagpapatunay sa dakilang pagmamahal ng Diyos sa atin. 

Nawa'y sumaatin nawa ang pag-ibig at kapayapaan mula sa Diyos Ama, Diyos Anak, at Diyos Espiritu Santo, ang Banal na Santatlo. 

Salamat po, O Diyos Ama, Diyos Anak, at Diyos Espiritu Santo 
sa Inyong dakilang pag-ibig sa aming lahat. 
Bagamat kami'y mga makasalanan, 
hindi ito naging hadlang para sa Inyo upang mahalin kami.
Amen.

TINAWAG UPANG MAGING BANAL, ISINUGO UPANG MAGING BAYANI

Dakilang Kapistahan ng Pentekostes (A) 
Mga Gawa 2, 1-11/Salmo 103/1 Corinto 12, 3b-7. 12-13/Juan 20, 19-23

Nagsimula ang ating Unang Pagbasa at Ebanghelyo ngayong Linggo ng Pentekostes sa pamamagitan ng pagkakatipon ng mga alagad sa isang lugar. Sa Ebanghelyo, narinig natin na nakapinid pa nga ang pintuan ng lugar na pinagtitipunan nila dahil natatakot sila sa mga Hudyo. Pinatay ng mga autoridad ng bayan si Hesus, kaya ang mga alagad ay natatakot sa kanila dahil ayaw nilang mamatay. Takot na takot sila sapagkat ayaw pa nilang mamatay. 

Sa Ebanghelyo, si Hesus ay nagpakita kahit nakapinid ang pintuan ng lugar na pinagkakatipunan ng mga alagad. Ang unang binahagi ni Hesus sa mga alagad ay kapayapaan. Kapayapaan ang unang ibinahagi ni Kristo sa Kanyang mga alagad sapagkat natatakot sila. Natatakot sila dahil sa nangyari sa Panginoon at ayaw nilang mangyari din iyon sa kanila. Natatakot din sila dahil naaalaala pa rin nila ang kasalanan nila laban sa Panginoon. Iniwan nila si Kristo sa panahon na kung kailan kinailangan Niya ang mga alagad. Hindi nila ipinagtanggol si Kristo.

Pero, pinatawad na sila ng Panginoon. Paano? Sa pamamagitan ng pagbabahagi ng kapayapaan sa kanila. Napawi ang takot ng mga alagad. Ang takot ng mga alagad ay naging kagalakan sapagkat tunay ngang muling nabuhay ang Panginoon. Nagalak sila sapagkat nabuhay ang Panginoon. Nagalak sila sapagkat pinatawad sila ng Panginoon. Kapayapaan ang ibinahagi ni Kristo upang pawiin ang takot ng mga alagad. 

Ipinagkaloob rin ni Hesus sa mga alagad ang Espiritu Santo sapagkat sinusugo Niya ang mga alagad upang ipahayag at ipangaral sa lahat ng dako ang Mabuting Balita. Alam ng Panginoong Hesus na hindi na Siya magtatagal sa mundo. Kaya, hinirang ni Hesus ang mga alagad upang ipagpatuloy nila ang pangangaral tungkol sa Mabuting Balita ng Panginoon na sinimulan Niya. Ang magiging patnubay at gabay ng mga alagad ay ang Espiritu Santo. 

Sa unang kabanata ng mga Gawa ng mga Apostol, bago umakyat si Hesus sa langit, iniutos ni Hesus sa mga alagad na maghintay sa Jerusalem para sa pagdating ng Espiritu Santo. Sila ay bibinyagan sa pamamagitan ng Espiritu Santo. Ang Espiritu Santo ang tutulong sa misyon ng mga alagad na ipahayag ang Mabuting Balita tungkol kay Hesukristo. Tutulungan sila ng Espiritu Santo. Ang Espiritu Santo ang magiging katulong at patnubay ng mga alagad. Alam ng Panginoon na hindi magiging madali ang misyon ng mga alagad. Kaya, ipinangako ng Panginoon sa mga alagad na ipapadala Niya ang Espiritu Santo upang tulungan sila. 

Pagdating ng Espiritu Santo sa araw ng Pentekostes, ang mga alagad ay lumabas mula sa silid na pinagtataguan nila. Lumabas sila at malakas na ipinahayag sa mga tao sa Jerusalem sa iba't ibang wika ang kadakilaan ng Diyos. Sila'y naging matapang upang ipahayag ang Mabuting Balita ng Panginoon. Hindi na natakot ang mga alagad, sapagkat pinapatnubayan sila ng Espiritu Santo. Pormal nang sinimulan ng mga alagad ang kanilang misyon. Ipagpapatuloy ng mga alagad ang misyon ni Hesus na ipahayag at ipangaral ang Mabuting Balita. 

Alam nating lahat na idineklara ng Kapulungan ng mga Obispo ng Pilipinas ang taong ito bilang Taon ng mga Layko. Ang tema po ng Taon ng mga Layko ay, "Tinawag upang maging banal, isinugo upang maging bayani." Hinahamon tayo ngayong taon na magpakatapang. Ang mga alagad ay nagpakatapang upang ipahayag at ipangaral ang Mabuting Balita sa lahat ng dako. Bagama't may mga taong ayaw makinig sa kanya, hindi sila sumuko. Pinapatnubayan sila ng Espiritu Santo. Hindi na sila natakot sa anumang pag-uusig sa kanila. Ang Espiritu Santo ang pumapatnubay sa kanilang misyon hanggang sa kanilang kamatayan. 

Lahat ng mga alagad ni Hesus ay namatay bilang martir, maliban sa isa - si San Juan Apostol. Lahat ng mga alagad ni Hesus ay namatay alang-alang sa Mabuting Balita. Nagtiis sila ng hirap at namatay para sa ikadarakila ng Diyos. Si San Lorenzo Ruiz at si San Pedro Calungsod, dalawang Laykong Pilipino, ay nag-alay ng buhay para sa Diyos. Hindi nila bumitiw sa kanilang pananampalataya sa Diyos. Sina San Lorenzo Ruiz at San Pedro Calungsod ay nagbuwis ng buhay para sa kanilang pananampalataya. Anuman ang pag-uusig ginawa sa kanila, hindi sila bumitiw o tumalikod sa kanilang pananampalataya sa Diyos. 

Nawa'y piliin natin na maging matapang. Atin pong ipahayag ang ating pananampalatayang Katoliko sa isip, salita at gawa. Mahirap man gawin ito, pero atin pong gawin ito para sa ikadarakila ng Diyos. Huwag nating ikahiya ang ating pananampalataya sa Diyos. Tayong lahat ay mga Pilipinong Katoliko. Huwag nating ikahiya ang Diyos Ama. Huwag nating ikahiya si Hesus. Huwag nating ikahiya ang Espiritu Santo. Mahal tayo ng Diyos Ama. Mahal tayo ni Hesus, ang Diyos Anak. Mahal tayo ng Diyos Espiritu Santo. Mahal din natin ang Diyos.

Hindi lamang ang mga alagad at mga banal ay pinapatnubayan ng Espiritu Santo. Tayong lahat ay pinapatnubayan ng Espiritu Santo. May misyon tayo sa buhay. Ang Espiritu Santo ay ibinigay sa atin ni Kristo upang patnubayan tayo sa ating misyon sa buhay. Kailangan natin ng tulong. Hindi magiging madali ang ating paglalakbay at misyon sa buhay. Alam iyon ng Panginoon. Higit pa ang karunungan ng Diyos kaysa sa atin. Alam Niya na hindi natin kaya maglakbay sa mundo nang nag-iisa. Kaya, ipinagkaloob ng Panginoon sa atin ang Espiritu Santo upang patnubayan tayo sa ating paglalakbay at misyon sa buhay. 

Anuman ang ating estado sa buhay, tayo ay pinapatnubayan ng Espiritu Santo. Sa panahon ng pagsubok at pagkakaabala, ipinagkakaloob sa atin ng Espiritu Santo ang biyaya ng kapayapaan. Ang Espiritu Santo ay nagbibigay ng kapayapaan at buhay sa atin upang ipagpatuloy natin ang ating paglalakbay at misyon dito sa mundo. Tayong mga Laykong Katoliko ay ipinagkakaloob ng Espiritu Santo ng kapayapaan at buhay upang piliin natin ang katapangan. 

Nawa, sa pagpapatnubay sa atin ng Espiritu Santo, tayong lahat ay maging mga laykong nagpapahayag ng Mabuting Balita sa pamamagitan ng isip, salita at gawa. Hindi man magiging madali ito para sa atin, pero ang Espiritu Santo ay laging kasama natin upang tayo ay patnubayan at gabayan sa bawat araw ng ating buhay. Papatnubayan at gagabayan tayo ng Espiritu Santo sa ating paglalakbay sa araw-araw bilang mga Laykong Pilipino na ipinagmamalaki ang pananampalatayang Katoliko. 

Magpakatapang tayong lahat bilang mga Laykong Pilipino. Katulad ng mga alagad, hindi na sila natakot sa bawat araw ng kanilang misyon dahil sa pagpapatnubay ng Espiritu Santo. Tayong lahat, bilang mga Laykong Pilipino, ay hinirang ng Panginoon upang maging banal at isinugo upang maging bayani, katulad ng mga alagad at mga banal sa langit. Ang Espiritu Santo ay ibinigay ng Panginoon sa atin upang patnubayan at gabayan sa ating paglalakbay sa lupa.