Sabado, Disyembre 6, 2025

KASAMA ANG MAHAL NA BIRHENG MARIA, DAKILAIN NATIN ANG MAHAL NA POONG JESUS NAZARENO NANG TAOS-PUSO

01 Enero 2026 
Dakilang Kapistahan ni Maria, Ina ng Diyos 
Ikawalong Araw ng Pagdiriwang ng Pasko ng Pagsilang 
Pandaigdigang Araw ng Kapayapaan 
Ikalawang Araw ng Pagsisiyam sa Karangalan ng Nuestro Padre Jesus Nazareno 
Bilang 6, 22-27/Salmo 66/Galacia 4, 4-7/Lucas 2, 16-21 


Ang unang araw ng buwan ng Enero ng bawat taon sa sekular na kalendaryo ay ang unang araw ng isang panibagong taon. Subalit, sa liturhikal na kalendaryo, ito ay ang ikawalo at huling araw ng Walong Araw ng Pagdiriwang na tinatawag ring Oktaba ng Pasko ng Pagsilang ng Panginoon, ang Nuestro Padre Jesus Nazareno. Nakasentro sa dakilang misteryo ng pagkakatawang-tao ng ipinangakong Mesiyas at Manunubos na walang iba kundi ang Nuestro Padre Jesus Nazareno ang taimtim na pagninilay ng Simbahan sa walong araw na ito. Inilaan ng Simbahan ang ikawalo at huling araw ng walong araw na ito na inilaan upang ipagdiwang ang Pasko ng Pagsilang nang buong ligaya para sa pagdiriwang ng Dakilang Kapistahan ni Maria, Ina ng Diyos. 

Bukod sa pagiging araw na inilaan ng Simbahan para sa maringal na pagdiriwang ng Dakilang Kapistahan ni Maria, Ina ng Diyos, na siya ring pang-walo at huling araw ng Walong Araw na Pagdiriwang ng Pasko ng Pagsilang, ang unang araw ng buwan ng Enero ay itinakda rin bilang Pandaigdigang Araw ng Panalangin para sa Kapayapaan. Ang araw ring ito ay ang ikalawang araw ng tradisyunal na Pagsisiyam o Nobenaryo sa karangalan ng Katamis-tamisang Panginoon at Manunubos na si Kristo Hesus sa ilalim ng Kaniyang titulong Nuestro Padre Jesus Nazareno. Dumating ang biyaya ng tunay na kapayapaan sa lupa sa pamamagitan ng Nuestro Padre Jesus Nazareno na naging Anak ng Mahal na Birheng Maria at ni San Jose noong gabi ng unang Pasko.  

Isinasalungguhit nang buong linaw ang pagka-Diyos ng Panginoong Jesus Nazareno sa titulong Ina ng Diyos (Theotokos). Ang Banal na Sanggol na isinilang ng Mahal na Birheng Maria sa isang hamak na sabsaban sa Betlehem noong sumapit ang gabi ng unang Pasko ay tunay na Diyos. Bilang tunay na Diyos, idinudulot Niya ang Kaniyang pagpapala sa lahat, gaya ng inilarawan sa mga salitang Siya mismo ang nag-utos na bigkasin nina Aaron at ng kaniyang mga anak sa rito ng pagbebendisyon sa mga tao na itinampok at inilahad sa Unang Pagbasa. Sa pamamagitan ng mga salitang ito na laging binibigkas nina Aaron at ng kaniyang mga anak sa tuwing ang mga Israelita ay kanilang binebendisyunan, ayon sa Kaniyang tagubilin at utos na ibinahagi Niya kay Moises na Kaniyang lingkod na hinirang at itinalaga bilang tagapagsalita, nagpakilala ang Diyos bilang bukal ng pagpapala. Nakatuon ang awit ng papuri ng mang-aawit na tampok sa Salmong Tugunan sa katangiang ito ng Diyos. Sa Ikalawang Pagbasa, ang pinakadakilang pagpapalang bigay ng Diyos ay ibinunyag ni Apostol San Pablo. Nang sumapit ang takdang panahon, ang Diyos ay dumating sa lupa sa pamamagitan ng Banal na Sanggol na isinilang ng Mahal na Birheng Maria sa isang sabsaban noong gabi ng unang Pasko na walang iba kundi ang Poong Jesus Nazareno. Ipinagkaloob ng Diyos ang Kaniyang sarili bilang ipinangakong Mesiyas at Manunubos. Ang Kaniyang kahanga-hangang kadakilaan ay nahayag sa pamamagitan nito. 

Dinakila nang taos-puso ang Banal na Sanggol na si Jesus Nazareno sa salaysay na itinampok at inilahad sa Ebanghelyo. Binigyan Siya ng taos-pusong pagdakila ng mga pastol na naglakbay mula sa parang patungo sa sabsaban sa lungsod ng Betlehem, ang lungsod ni Haring David, kung saan Siya isinilang ng Mahal na Birheng Maria. Ang kaniyang ama-amahan na si San Jose ay naghandog rin ng taos-pusong pagdakila sa Banal na Sanggol na si Jesus Nazareno sa pamamagitan ng kaniyang pagtupad nang taos-puso sa papel, tungkulin, at misyong bigay sa kaniya ng Diyos bilang Kaniyang minamahal na ama-amahan sa lupa. Higit sa lahat, dinakila rin Siya nang taos-puso ng Mahal na Inang si Mariang Birhen, ang tanging babaeng bukod ngang pinagpala sa lahat ng mga babae sa balat ng lupa. 

Hindi natin dinarakila nang taos-puso ang Poong Jesus Nazareno sa pamamagitan ng pagsampa sa andas sa prusisyon ng Traslacion mula sa Luneta patungong Quiapo sa araw ng Kaniyang Kapistahan. Bagkus, ang Poong Jesus Nazareno ay taos-puso nga nating dinarakila sa pamamagitan ng taos-pusong pagtalima sa Kaniya na taglay ang taos-pusong katapatan sa ating mga puso, gaya ng Mahal na Birheng Maria. Kasama rin ng Mahal na Birheng Maria, lagi natin Siyang dakilain sa bawat sandali. 

Biyernes, Disyembre 5, 2025

HINDI NAPILITAN ANG ATING DINARAKILA

31 Disyembre 2025 
Ikapitong Araw ng Padiriwang sa Pasko ng Pagsilang 
Unang Araw ng Pagsisiyam sa Karangalan ng Nuestro Padre Jesus Nazareno  
1 Juan 2, 18-21/Salmo 95/Juan 1, 1-18 

Larawan: Josep Vergara (1726–1799), El Niño Jesús entre los Santos Juanes niños (c. 18th century). Museu de Belles Arts de València. Public Domain.

"Naging tao ang Salita, at Siya'y nanirahan sa piling natin" (Juan 1, 14). Ito ang mga salitang pinagninilayan nang buong kataimtiman ng Simbahan sa araw na ito. Buong linaw na inilarawan sa mga salitang ito mula sa Ebanghelyo ang dakilang misteryo ng pagkakatawang-tao ng Mahal na Poong Jesus Nazareno. Ang Diyos ay nagpasiyang dumating sa daigdig bilang ipinangakong Mesiyas at Manunubos sa pamamagitan ng Mahal na Poong Jesus Nazareno na Kaniyang Bugtong na Anak. Sa pamamagitan ng kahanga-hangang gawang ito, ang kadakilaan ng Diyos ay nahayag. 

Ang tradisyunal na Pagsisiyam sa karangalan ng Panginoong Hesukristo sa ilalim ng titulong Nuestro Padre Jesus Nazareno ay nagsisimula sa huling araw ng bawat taon sa sekular na kalendaryo. Sa loob ng siyam na araw na ito, ang ating mga pansin ay itinutuon ng Simbahan sa kadakilaan ng Kaniyang pag-ibig, kagandahang-loob, awa, habag, at biyaya na Siyang bukod tanging dahilan kung bakit ang Kabanal-Banalang Krus na pinagpakuan sa Kaniya sa bundok ng Kalbaryo ay ipinasiya Niyang pasanin. 

Buong linaw na ipinahayag ni Apostol San Juan sa kaniyang pangaral na itinampok at inilahad sa Unang Pagbasa na ipinagkaloob sa lahat ng mga tunay na dumarakila sa Poong Jesus Nazareno ang Espiritu Santo. Ang Espiritu Santo ay Kaniyang isinugo sa lahat ng mga taos-pusong dumarakila sa Kaniya bilang patunay na taos-puso silang nananalig, sumasampalataya, sumusunod, at sumasamba sa Kaniya nang taos-puso hanggang sa huli upang maging kanilang Patnubay at Gabay. Patunay lamang ito na tunay nga Niya silang iniibig, pinahahalagahan, at kinahahabagan. 

Dahil sa Kaniyang dakilang pag-ibig, kagandahang-loob, habag, at awa, dumating sa lupa bilang ipinangakong Mesiyas at Manunubos na pinananabikan ng lahat sa loob ng napakahabang panahon ang Mahal na Poong Jesus Nazareno na ipinakilala bilang Salitang nagkatawang-tao sa Ebanghelyo noong gabi ng unang Pasko. Kahit na mga hirap, sakit, at pagdurusang dulot ng mabigat na kahoy na Krus na pagpapakuan sa Kaniya sa takdang panahon ang naghihintay sa Kaniya, ipinasiya pa rin Niyang gawin ito. Hindi ito sapilitan. Bagkus, bukal sa Kaniyang kalooban ang Kaniyang pagdating. 

Inaanyayahan tayo ng mang-aawit na itinampok sa Salmong Tugunan na magalak at magdiwang. Ang Poong Jesus Nazareno ay ang dahilan kung bakit ang lahat ng mga debotong misyonerong bumubuo sa tunay at nag-iisang Simbahang Siya mismo ang nagtatag ay laging nagdiriwang nang may galak. Dinarakila nila Siya nang taos-puso hanggang sa huli, kahit na napakahirap itong gawin. Pinatutunayan nilang bukal sa kanilang kalooban ang kanilang pasiyang manalig, umasa, sumampalataya, makinig, tumalima, at sumamba sa Kaniya sa pamamagitan ng pagdakila sa Kaniya gamit ang bawat salitang kanilang binibigkas at ang mga bagay na ginagawa nila araw-araw. 

Kung ang Salitang nagkatawang-tao na walang iba kundi ang Poong Jesus Nazareno ay taos-puso nga nating dinarakila, ang Kaniyang mga utos at loobin ay tutuparin at susundin natin sa bawat sandali ng ating pansamantalang paglalakbay sa lupa. Hindi natin dinarakila nang taos-puso ang Panginoong Jesus Nazareno sa pamamagitan ng pagsampa sa andas sa maringal na prusisyon na isinasagawa sa araw ng Kaniyang maringal na Kapistahan. Magmumukha pa tayong mga hambog at mayabang kapag iyan ang ating ginawa dahil lalabas na itinataas at dinarakila ang ating mga sarili. Sa halip na dakilain ang Mahal na Poong Jesus Nazareno, sarili ang dinarakila. Mamuhay tayo ayon sa mga utos at loobin ng Nuestro Padre Jesus Nazareno bilang patunay na umaaasa, nananalig, sumasampalataya, tumatalima, at sumasamba sa Kaniya. Ito ay dahil ang mga tapat at masunurin sa Poon ay dumarakila sa Kaniya nang taos-puso. 

PAGSAKSI SA DINARAKILA NANG TAOS-PUSO

30 Disyembre 2025 
Ikaanim na Araw ng Pagdiriwang sa Pasko ng Pagsilang 
1 Juan 2, 12-17/Salmo 95/Lucas 2, 36-40 

Ang Ebanghelyo ay bahagi ng salaysay ng pagdadala sa Banal na Sanggol na isinilang ng Mahal na Birheng Maria sa isang hamak na sabsaban sa Betlehem noong gabi ng unang Pasko na walang iba kundi ang Panginoong Jesus Nazareno sa Templo upang ihandog sa Diyos. Ito ang huling bahagi ng salaysay ng nasabing kaganapan. Tampok sa nasabing bahagi ang propetang babae na si Ana na nagpatotoo tungkol sa Poong Jesus Nazareno sa mga tao. Buong galak at tuwa na nagpatotoo si Ana sa mga tao tungkol sa walang maliw na katapatan ng Diyos na Kaniyang ipinamalas nang buong linaw sa pamamagitan ng Nuestro Padre Jesus Nazareno. 

Ipinapaalala sa atin ng Simbahan kung ano ang dapat nating gawin bilang kawan ng Poong Jesus Nazareno na naglalakbay nang pansamantala sa daigdig. Dapat natin Siyang ipakilala sa lahat. Sa pamamagitan ng tapat na pagsaksi sa Kaniya, ang Poong Jesus Nazareno ay ating dinarakila nang taos-puso. 

Nakatuon sa pinakamabisang paraan ng pagsaksi sa Panginoong Jesus Nazareno ang pangaral ni Apostol San Juan sa Unang Pagbasa. Dapat nating tuparin at sundin ang Kaniyang kalooban. Lagi tayong mamuhay ayon sa Kaniyang mga utos at loobin. Ito ang pinakamabisang paraan ng pagsaksi sa Kaniya. Kapag ito ang ating ginawa, ang dakilang biyaya ng buhay na walang hanggan sa piling Niya sa Kaniyang kaharian sa langit ay matatamasa natin. 

Buong linaw na inilarawan sa Salmong Tugunan kung ano ang ginagawa ng lahat ng mga dumarakila sa Panginoong Jesus Nazareno nang taos-puso sa bawat sandali ng kanilang pansamantalang paglalakbay sa daigdig. Lagi silang nagdiriwang nang may tuwa sa kabila ng mga kapighatian, tukso, at pagsubok sa buhay sa daigdig dahil sa Panginoong Jesus Nazareno. Hinahanda nila para sa pagtamasa ng dakilang biyayang ito na kusang-loob na ipagkakaloob ng Panginoong Jesus Nazareno. 

Dinarakila ng lahat ng mga sumasaksi sa Mahal na Poong Jesus Nazareno nang may taos-pusong katapatan ang Kaniyang Kabanal-Banalang Ngalan. Ginagawa nila ito sa pamamagitan ng kanilang mga salita at gawa. Lagi nilang inilalaan ang bawat sandali ng kanilang pansamantalang paglalakbay sa daigdig sa pagsasagawa nito. 

Huwebes, Disyembre 4, 2025

LIWANAG NA DULOT NG ATING DINARAKILA

29 Disyembre 2025 
Ikalimang Araw ng Pagdiriwang sa Pasko ng Pagsilang 
1 Juan 2, 3-11/Salmo 95/Lucas 2, 22-35 


Nakasentro sa tunay na liwanag ang mga Pagbasa. Hindi ito isang hiwalay na paksa, usapin, at konsepto sa dakilang misteryong pinagninilayan ng Simbahan nang buong kataimtiman sa panahong ito. Bagkus, naka-ugat sa nasabing misteryo ang nasabing paksa. Sa pamamagitan ng Salita ng Diyos na nagkatawang-tao na walang iba kundi ang Mahal na Poong Jesus Nazareno, dumating sa daigdig ang tunay na liwanag. Ang tunay na liwanag ay nagmula sa langit. 

Sa salaysay ng Pagdadala sa Banal na Sanggol na si Jesus Nazareno sa Templo upang ihandog sa Diyos na itinampok at inilahad sa Ebanghelyo, ipinakilala Siya nang buong linaw ni Simeon bilang liwanag. Nang ang Poong Jesus Nazareno ay dumating sa lupa bilang Banal na Sanggol na ipinanganak ng Mahal na Birheng Maria sa isang hamak na sabsaban noong gabi ng unang Pasko, ang tunay na liwanag ay dumating sa lupa. Dahil sa Poong Jesus Nazareno, may liwanag. Katunayan, ang Poong Jesus Nazareno mismo ay ang liwanag na iyon. Ipinagkaloob Niya ang Kaniyang sarili bilang liwanag. Pinawi ng Poong Jesus Nazareno ang kadiliman. 

Dahil pinawi ng tunay na liwanag na walang iba kundi ang Poong Jesus Nazareno ang kadiliman, itinuon ni Apostol San Juan ang kaniyang pangaral na itinampok at inilahad sa Unang Pagbasa sa pamumuhay sa ilalim ng tunay na liwanag. Hindi na tayo dapat mamuhay bilang mga alipin ng kadiliman. Bagkus, dapat mamuhay tayo bilang mga pinalaya ng tunay na liwanag. Ang kabanalan ay dapat nating piliin. Sa pamamagitan nito, dinarakila natin ang tunay na liwanag.

Inilahad sa Salmong Tugunan ang isang paanyaya. Tayong lahat ay inaanyayahan ng mang-aawit na tampok sa Salmong Tugunan na magalak at magdiwang. Ang dahilan kung bakit dapat lagi tayong magalak at magdiwang bilang mga bahagi ng tunay na Simbahan ay walang iba kundi ang Kataas-taasang Diyos. 

Ang Mahal na Poong Jesus Nazareno ay ang tunay na liwanag. Dumating Siya sa lupa upang pawiin ang kadilimang bumalot at umalipin sa atin. Bilang tugon sa Kaniyang pasiyang pawiin ang kadilimang bumalot at umalipin sa atin, dakilain natin Siya nang taos-puso sa pamamagitan ng pagtupad at pagsunod sa Kaniyang kalooban. 

ANG KABABAANG-LOOB NG ATING DINARAKILA

28 Disyembre 2025 
Kapistahan ng Banal na Mag-Anak Hesus, Maria, at Jose (A) 
Sirak 3, 3-7. 14-17a (gr. 2-6. 12-14)/Salmo 127/Colosas 3, 12-21/Mateo 2, 13-15. 19-21


Napapaloob sa kapanahunan ng Pasko ng Pagsilang ng Panginoong Jesus Nazareno ang pagdiriwang ng Kapistahan ng Banal na Mag-Anak Hesus, Maria, at Jose. Buong linaw na pinagtutuunan ng pansin ng Simbahan sa pagsapit ng nasabing Kapistahan taun-taon ang dakilang misteryo ng pagkakatawang-tao ng ipinangakong Mesiyas at Manunubos na walang iba kundi ang Panginoong Jesus Nazareno. Kusang-loob ang pasiya ng Diyos na maging bahagi ng isang pamilya sa Kaniyang pagparito sa mundo bilang ipinangakong Mesiyas at Manunubos sa pamamagitan ng Kaniyang Anak na si Jesus Nazareno, ang Ikalawang Persona ng Banal na Santatlo. 

Sa kabila ng Kaniyang kadakilaan bilang Diyos, ipinasiya ng Poong Jesus Nazareno na mapabilang sa isang pamilya. Naging anak Siya ng Mahal na Birheng Maria at ni San Jose. Bilang kanilang anak, tinupad at sinunod ng Poong Jesus Nazareno nang buong kababaang-loob ang mga tagubilin sa Unang Pagbasa. Ito ang tanging dahilan kung bakit ang mga tagubiling ito sa Unang Pagbasa mula sa aklat ni Sirak ay ibinahagi rin ni Apostol San Pablo sa kaniyang pangaral sa Ikalawang Pagbasa. Katunayan, sa mga tagubilin sa Unang Pagbasa naka-ugat ang mga tagubilin sa pangaral ni Apostol San Pablo sa Ikalawang Pagbasa. 

Batid ng Mahal na Poong Jesus Nazareno na hindi magiging madali ang pamumuhay sa piling ng isang pamilya sa lupa dahil sa mga kaganapang katulad ng kaganapang itinampok at inilahad sa salaysay sa Ebanghelyo. Ang Kaniyang buhay ay nalagay sa matinding panganib, kahit na isang sanggol pa lamang Siya sa panahong yaon. Ito ay dahil hindi isang karaniwang sanggol na lalaki ang Mahal na Poong Jesus Nazareno kundi ang tunay at walang hanggang Hari na kusang-loob na bumaba mula sa langit at naparito sa lupa bilang Mesiyas at Manunubos. Kahit na alam Niyang malalagay sa panganib ang Kaniyang buhay nang hindi pa sumasapit ang panahong itinakda Niya upang ang tanan ay iligtas sa pamamagitan ng Kaniyang Misteryo Paskwal, pinili pa rin Niyang mapabilang sa isang pamilya katulad natin. 

Dahil sa Kaniyang pag-ibig, kagandahang-loob, habag, at awa, ipinasiya ng Diyos na maging bahagi ng isang pamilya sa pamamagitan ng Poong Jesus Nazareno. Buong kababaang-loob Niyang ibinilang ang Kaniyang sarili sa isang pamilya alang-alang sa ating lahat na lubos Niyang iniibig at kinahahabagan. 

Martes, Disyembre 2, 2025

INIIBIG TAYO NG ATING DINARAKILA

27 Disyembre 2025 
Kapistahan ni Apostol San Juan, Manunulat ng Mabuting Balita 
1 Juan 1, 1-4/Salmo 96/Juan 20, 2-8 


Itinatampok at pinararangalan ng Simbahan sa araw na ito si Apostol San Juan. Kilala si Apostol San Juan bilang alagad na minamahal ng Mahal na Poong Jesus Nazareno. Dahil dito, inaanyayahan tayo ng Simbahan sa araw na ito na pagnilayan nang buong kataimtiman ang ugnayan ng pag-ibig ng Diyos at ng misteryo ng pagkakatawang-tao ng Mahal na Poong Jesus Nazareno. Sa kabila ng Kaniyang kadakilaan, ipinasiya ng Diyos na magkatawang-tao sa pamamagitan ng Kaniyang Bugtong na Anak na walang iba kundi ang Mahal na Poong Jesus Nazareno. Nahayag sa pamamagitan ng pagkakatawang-tao ng Mahal na Poong Jesus Nazareno ang pag-ibig ng Diyos. 

Ang pangaral ni Apostol San Juan sa Unang Pagbasa na mula sa simula ng kaniyang unang sulat ay nakasentro sa dahilan kung bakit lagi siyang nagpapatotoo tungkol sa dakilang pag-ibig ng Diyos. Katulad ng kaniyang mga kapwa niyang alagad at apostol, nasaksihan ni Apostol San Juan ang mga kahanga-hangang gawa ng Mahal na Poong Jesus Nazareno at napakinggan ang Kaniyang mga pangaral. Ito ang ibinabahagi niya sa mga bumubuo sa tunay na Simbahang tatag ng Mahal na Poong Jesus Nazareno para sa ikabubuti nila. Tampok naman sa Ebanghelyo ang salaysay ng pagtuklas sa libingang walang laman. Walang laman ang libingan dahil nabuhay na mag-uli ang Mahal na Poong Jesus Nazareno. Patunay ito na hindi isang karaniwang sanggol ang isinilang ng Mahal na Birheng Maria sa isang hamak na sabsaban sa Betlehem noong gabi ng unang Pasko. Bagkus, Siya ay ang Diyos na tunay ngang dakila. 

Hinihimok ng mang-aawit sa Salmong Tugunan ang lahat ng mga tapat at masunurin sa Panginoon na magalak sa Kaniya. Siya ang dahilan kung bakit mayroong galak ang lahat ng mga dumarakila sa Kaniya sa pamamagitan ng kanilang pagsunod sa Kaniya nang may taos-pusong katapatan hanggang sa huli. 

Dahil sa Kaniyang dakilang pag-ibig, ipinasiya ng Diyos na ating dinarakila na iligtas tayo sa pamamagitan ng Mahal na Poong Jesus Nazareno. Ito ang dahilan kung bakit mayroong Pasko. 

SA BAWAT SANDALI NG ATING BUHAY, ANG DIYOS AY DAPAT DAKILAIN

26 Disyembre 2025 
Kapistahan ni San Esteban, Unang Martir 
Mga Gawa 6, 8-10; 7, 54-59/Salmo 30/Mateo 10, 17-22 


Ang unang martir ng Simbahan na walang iba kundi si San Esteban ay itinatampok at pinararangalan ng Inang Simbahan sa araw na kasunod ng maringal na pagdiriwang ng Dakilang Kapistahan ng Pasko ng Pagsilang ng Panginoon. Habang buong tuwang ipinagpapatuloy ng Simbahan ang pagdiriwang ng Pasko ng Pagsilang ng Panginoon, tayong lahat ay pinaalalahanan tungkol sa dapat nating gawin bilang mga Kristiyano. Dapat nating ilaan ang bawat sandali ng ating buhay sa pagdakila sa Diyos, kahit na mahirap itong gawin. 

Itinampok at inilahad ang salaysay ng pagkamartir ng unang martir ng Simbahan na si San Esteban sa Unang Pagbasa. Sa kabila ng walang awang pag-uusig sa kaniya sa kamay ng Sanedrin hanggang sa sandaling ang kaniyang hininga ay malagot dulot ng walang tigil na pagbabato sa kaniya, ipinasiya pa rin ni San Esteban na ang Diyos ay dakilain. Ang mga salita ng mang-aawit na itinampok sa Salmong Tugunan ay buong giting niyang isinabuhay. Kahit na naranasan niya ang mga inilarawan ng Poong Jesus Nazareno, hindi nagpatinag si San Esteban. Dinakila pa rin niya ang Diyos. 

Bilang mga bumubuo sa tunay na Simbahang itinatag ng Poong Jesus Nazareno, lagi natin dapat Siyang dakilain. Ang bawat sandali ng ating pansamantalang paglalakbay sa daigdig ay dapat nating ilaan sa pagdakila sa Kaniya taglay sa ating mga puso ang taos-pusong pananalig sa pamamagitan ng ating mga salita at gawa.